''Kangal Değil Türk Karabaşı'' İddasının Reddi!!!

[cimdallı]

Standart Niçin "karabaş"?
Bu köpeğin isminin “Kangal” değil, “Karabaş” olması gerektiği konusunda bir karar aşamasındayız.
Kısaca özetlemek gerekirse, böyle bir karar niçin vardık?
“Kangal” ismi; hatalı, suni ve uydurma bir isimdir. Bizim köpeğimizin ismini, Messrs J. Lloyd isminde bir İngiliz veremez. Bizim köpeğimizin ismini, İngiliz Köpek Kulübü veremez. Bizim köpeğimizin ismini, ABD Köpek Kulübü veremez.
Biz veririz.
2- Sadece doktora çalışmaları sebebiyle yaklaşık 12.000 km yol yaptım. Türkiye’nin dörtte üçünü gezdim. Onlarca il, yüzlerce ilçe ve köyden geçtim. Yine mübalağasız, yüzlerce köpek sahibi ile görüştüm ve yüzlerce köpek gördüm. Bu gördüklerimden; doktora çalışmasına aldığım il sayısı 41, ilçe sayısı 71, köy sayısı 119, yetiştirici sayısı 201 ve köpek sayısı 735’tir. Veri Toplama Formları’nı köpeklerin ismini yazmam gerekiyordu. Tüm samimiyetimle söylüyorum, sahipleri tarafından ismi “Karabaş” olarak beyan edilen köpek sayısı 200 civarında idi. Görüştüğüm yüzlerce yetiştiricinin çoğu, Türkiye’nin yarısından fazla vilayetinde doğal olarak yaşayan bir köpeğe, Sivas’ın ufak bir ilçesinin isminin verilmesini kabul etmiyordu. Sivaslı olduğumu zannedip, benimle sert şekilde tartışmaya niyetlenenler de oldu.
“Siz bu köpeği hangi isimle çağırıyorsunuz?” diye bir çok kişiye sordum. Hemen hepsi
“Çoban Köpeği/iti”, “Koyun Köpeği/İti” ve “Karabaş” cevabını verdi.

“Çoban” ve “Koyun” kelimeleri kullanma amacına yönelik, genel isimlerdir. Bunlar bir köpeğe özel bir isim olamaz. Dünyada böyle bir örnek yok. Ama “Karabaş” ismi, köpeğin fenotipi ile ilgili bir tanımlamadır ve “Karabaş” bir isim olabilir

---

İDDİA : "Kangal Köpeğinin kökeni Sivas Kangal’dır"

Bu tamamen yanlış ve yalan bir bilgidir.

Kangal Köpeği mahalli ve bölgesel bir ırk değildir. Denizli Horozu, Van Kedisi gibi sadece dar bir bölgede en iyi örnekleri bulunan bir ırk hiç değildir. Kangal Köpeği Türkiye’de koyunun ve daha doğrusu Akkaraman Koyunu’nun bulunduğu her yerde bulunur. Adana, Antalya gibi, yüksek nem ve sıcağın ikisinin bir arada bulunduğu sahil kesimleri hariç, Türkiye’nin hemen her yerinde Kangal’a rastlanabilir.

Coğrafi özelliğinden dolayı, bazı bölgelerde koyunculuk yaygın bir üretim dalı olmuş ve bu bölgelerde Kangal Köpeği daha çok bulunur olmuştur. Mesela Kangal İlçesi bu bölgelerden birisidir. Ama bu köpeğin ismi yanlışlıkla Kangal olarak kalınca, insanlar şöyle bir hisse kapıldılar: “Kangal Köpeği’nin kökeni Kangal İlçesi’dir. En iyi örnekleri burada bulunur.” Bu tamamen yanlış bir inanıştır.

ABD’ye ilk Kangal Köpeği Ankara’dan, İngiltere’ye ise Konya’dan götürülmüştür. Aslında Kangal Köpeği’nin en iyi örnekleri Konya’da bulunabilir. Çünkü Konya’da ki koyun sayısı yaklaşık 1,8 milyon baştır. Konya, Türkiye’de en çok koyuna sahip 2. vilayettir (En çok koyuna sahip 1. vilayet Van’dır ve yaklaşık 2,4 milyon baştır. Ama Van’daki koyunların yaklaşık 2,2 milyon başı (%93’ü) Morkaraman’dır ve buradaki yetiştiriciler çoğunlukla Kangal yetiştirmezler.). Sivas’daki koyun sayısı ise yaklaşık 600 bin adettir. Beher 100 koyuna bir adet Kangal Köpeği düştüğünü kabul edilirse, normalde Konya’da 18 bin, Sivas’da 6 bin köpek olur. Nerede daha çok ve kaliteli Kangal bulunabileceği bu basit orantı ile tahmin edilebilir.

Bundan 15-20 yıl önce Kangal’ın herhangi bir köyünde güzel bir Kangal bulunabilirdi. Ama yanlışlıkla çoban köpeğimizin ismi Kangal Köpeği olarak kaldı. Bu yüzden herkes yavru ve ergin köpek almak için Sivas ve Kangal İlçesi’ne hücum etti. Günümüzde Kangal İlçe merkezi ve çevresindeki köylerde saf Kangal bulmak şans işidir.

Herkesin ya Sivaslı bir öğrenci arkadaşı, ya Sivaslı bir asker arkadaşı veya yanında çalışan Sivaslı bir iş arkadaşı vardır. İnsanlar bu tip dost ahbap ilişkisi neticesinde, Sivas ve Kangal’dan enik getirtti ve orada ki sayısını azaltıldı.

Kangal Köpeği bir Türkiye Köpek Irkı'dır ve Türk Dünyası'na aittir. Bu ırkın menşei Sivas İli değildir. Ama Türk Çoban Köpeği’ne yapılan yanlış isimlendirme sonucu, bu köpeğin nesli Sivas’ta neredeyse tüketildi. Bunu yurt dışından gelen yabancılar da gözlemlemektedir.

Amerikan Kangal Köpeği Kulübü Genel Sekreteri ve Saymanı Sue Kocher, “Kangal İlçesi’ne Kangal Köpekleri’ni incelemeye ilk defa 1996 yılının sonlarında geldim. İkinci gelişim 2001 yılında oldu. Bu 5 yıllık zaman dilimi içinde gerçekleşen değişme inanılmazdı. Bir zaman döndüğüm her köşede göze çarpan büyük koyun sürüleri ve köpeklerin yerini 2001’e geldiğimizde, başlarında bazen bir av tüfeğiyle seyahat eden bir çoban ama tamamen köpeksiz büyükbaş hayvan sürüleri almıştı. 1996’da çok az Kangal melezi görülürken, 2001’de pek çok melezle ve sürü başında daha kalitesiz çoban köpeği ile karşılaştım.

Kangal (Karabaş) Köpekleri'nin kökeni Orta Asya’dır. 11. yy.da Anadolu’ya akn akn gelen Türkler, muhtemelen yanlarında üç tür hayvan getirmişlerdi; At, koyun ve köpek. At, binek ve araba çekme hayvanı olarak kullanılıyordu. Koyun, hem yolculuk esnasında hazır gıdaları idi. Köpek ise insan, hayvanlar ve eşyalara bekçilik hizmeti için kullanılıyordu. Günümüzde Orta Asya Cumhuriyetleri’nde, Kangal Köpeği’ne benzer köpeklere her bölgede rastlanmaktadır.

Bundan daha önemlisi, Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden Türkler’in göç yolu üstünde de Kangal Köpeği’ne benzer köpekler bulunmaktadır. Fars ve Araplar’ın yaşadığı İran’ın güney bölgelerinde Kangal Köpeğine benzer boz post renkli köpekler bulunmamaktadır. Ama Azeri Türkleri’nin yaşadığı ve Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden Türkler’in göç yolu üstünde bulunan İran’ın kuzey bölgelerinde, Kangal Köpeği’ne fenotipik olarak benzeyen köpekler halen bol miktarda yaşamaktadır. Kangal Köpeği’nin orijinini aramaya yönelik, Ocak-2006 tarihinde bu bölgeye bir gezi yapılmıştır. Iran, Afganistan ve Türkmenistan’a yapılan bu gezide, Kangal Köpeği fenotipinde köpekleri görme ve fotoğraflama imkanı olmuştur.

O bölgede yapılan araştırma ve soruşturmalarda, Kangal Köpeği’ne benzeyen bu köpeklerin bir çok benzerinin, diğer Orta Asya Cumhuriyetlerinde de bulunduğu öğrenilmiştir. Özbekistan, Kazakistan, Tacikistan, Kırgızistan‘da bu köpeklerden bulunmaktadır. Moğolistan’ın batı tarafında, nüfusunun %80’ini Kazak Türkleri’nin meydana getirdiği Bayan Ölgiy Vilayeti bulunmaktadır. Burada da, Kangal Köpeği görünümlü köpeklerin, koyun yetiştiricilerin elinde bol miktarda olduğunu öğrenilmiştir.

Anadolu’dan Orta Asya’ya herhangi bir Türk göçü olduğuna dair bir kayıt bulunmamaktadır. Halbuki bu göç bildiğimiz kadarı ile yaklaşık 1.000 yıl önce Orta Asya’dan Anadolu’ya olmuştur. Öyleyse Anadolu’daki Kangal ve Akbaş Çoban Köpekleri Orta Asya’dan gelmiş olmalıdırlar.