Kangalların IRK özelikleri

[hasbelkader]

Kangal köpeği iri yapılı köpek grubunda yer alır.Sürü koruma köpeği olduğu için anatomisi,bu görevi en iyi şekilde yapmasını sağlayacak biçimde oluşmuştur.Mevcut köpek ırklarının çoğu melezleme yoluyla elde edildiğinden, melezleme de kullanılan köpeklerin farklı yapıdaki vucut bölümleri,melez köpekte uyumsu olarak bir araya gelebilmektedir.Dolayısı ile bazı köpek ırkları,tenasübe(vücut uyumluluğuna)aykırı ve vücut bölümleri ile karakterize olmaktadırlar.Kangal köpeğinin yapısında ise ırk özelliği olarak beliren herhangi anormal bir yapı görülmez.Örneğin vücuda göre kafanın büyük olması,bacakların fazla kalın olması veya derinin kıvrımlı,kılların çok uzun veya çok kısa olması gibi.
Kangal köpeği iri yapılı,büyük kafalı,derin ve geniş göğüslü,sağlam ve kuvvetli bacak yapısına sahip olmasına rağmen bu bölümler ile vücudun diğer bölümleri arasındaki uyum mükemmel olduğu için bunların gelişmişliği fark edilmez.Onun bu mükemmel yapısını koruması,yaşamını sürü koruma köpeği olarak devam ettirmesiyle mümkündür.Nitekim İskoç Çoban Köpeği Collie,Kraliçe Victoria'nın teşvikiyle yapılan yetiştirme sonucu uun tüylü bir ev köpeğine dönüştürülmüştür.Düz alınlı Bull Terrier köpekleri,aralarından alnı hafif çıkıntılı bir köpeğin 1950'lerde bir yarış kazanması üzerine,bu yönde yapılan yetiştirilmeye –zamanla– tümsek alınlı bir ırka çevrilmiştir.Newfoundland, St Bernard ve İngiliz Mastifi gibi bazı iri yapılı köpek ırkları daha da iri olmaları için,uzun süren seleksiyon çalışmaları ile devleştirilmiş,sonunda iş yeteneği azalmış,hantal bir ırka haline getirilmişlerdir.Aynı şyler Shar–Pei ve Napoliten Mastifinin derisinin kıvrımlı;İngiliz Bulldogunun iri kafalı ve basık burunlu olması için yapılmıştır ki,bu ırk günümüzde kafanın fazla büyük olmasından kaynaklanan birçok olumsuzlukla karşı karşıyadır.(Göz kapakları ve dudaklarının sarkık olması gibi) Kangal köpeğinin böyle bir durumla karşılaşmaması yetiştiricilerin yetiştiricilerin uygulayacağı metotlara bağlıdır.Kangalın sürü koruma köpeği olarak ırk özelliklerinin korunması,bunun içinde uygun yetiştirme metotlarının uygulanması gerekmektedir.Aksi taktirde dünyada birçok köpek ırkının yaşadığı olumsuz gelişmeler Kangal köpeğinin de başına gelecektir.
Canlı Ağırlık ve Vücut Ölçüleri
Kangal köpeklerine ait canlı ağırlık,vücut ve baş ölçüleri ile ilgili veriler genelde devlet ve üniversite çiftliklerinde yetiştirilen Kangal köpeklerinden elde edilmiştir.Bu çiftliklerde özel yetiştirme metotları ile iyi bakım ve beslenme uygulandığı için elde edilen verilerin köy şartlarında yetiştirilen köpeklere göre genelde yüksek olması beklenir.Başka bir deyişle köy şartlarındaki Kangalların canlı ağırlık ve vücut ölçülerinin bu ortalamalardan düşük olması normaldir.
Kangal köpeklerinde vücut uzunluğunun cidago (omuz) yüksekliğine oranı 100/85–90'dır.Yani vücudun yandan görünüşü kareye yakın dikdörtgen şeklindedir.Canlı ağırlık ve vücut ölçüleri köpeklerin yetiştirildiği yer (köy,dağ,arazi,çiftlik,bahçe vb) ile bakım ve beslenme şekline bağlı olarak büyük farklılıklar göstermektedir.İyi bir Kangal köpeğinde yüksek canlı ağırlık ve vücut ölçüleriyle birlikte bu ölçülerin birbiri ile uyumluluğu da önemlidir.
Kafa ve Boyun Yapısı
Köpeklerde genelde üç tip kafa yapısı görülmektedir. Bunlar;dar ve uzun kafa yapısı(dolichocephalic),kısa ve geniş kafa yapısı(brachycephalic) ve ikisinin arası kafa yapısı(mesaticephalic) olarak sıralanabilir.Kangal Köpekleri mesaticephalic kafa yapısına sahiptir.Kafa büyük ve bölmeleri arasındaki uyum iyi olduğu için güzel görünümlüdür.Vücudun diğer bölümleriyle orantılıdır.Gözler yuvarlak olup kahverengi tonlarındadır.Halk arasında koyu renk gözeler makbuldür.Gözler arasındaki mesafe normal uzunluktadır.Göz kenarları St Bernard ve Basset Hound ırkı köpeklerde olduğu gibi sarkık değildir.Bu özellik Kangalın tozlu havalardan olumsuz etkilenmesini önler.Dudaklar sıkı ve koyu renkte olup İngiliz Mastifi ve Danoalarda olduğu gibi sarkık değildir.(Sarkık dudaklar fazla salya akmasına sebep olur.) Kulakların arası geniş ve hafif kubbemsidir.Alın çıkıntısı genellikle belirgin değildir.Alın ile burun bölgesi arasında zarif bir eğim vardır.Burun uca doğru olup vücuda sağlam bir şekilde bağlantılıdır.Boynun alt kısmında,çene altından göğüs bölgesine doğru bir oluk yapar şeklinde,iki taraflı olarak uzanan gerdan bulunur. Yavrularda belirgin olarak görünen gerdan erginlerde fazla değildir.
Vücut Bölümleri ve Bacaklar
Uzun yıllar Anadolu'nun zor şartlarında koyun sürülerinin koruyuculuğunu yapmak Kangal köpeğine,kendine özgü bir vücut yapısı ile güçlü bir kas ve iskelet sistemi sağlamıştır.Sürülerle merada uzun mesafeler yürümek ona dayanıklılık,kurdu kovalamak için sürat,uzun sğre koşabilme yeteneği ile kurtla boğuşup üstün gelmesini sağlayacak yapı ve cesareti kazandırmıştır.Kangallarda göğüs derin ve geniştir.Yandan bakıldığında diğer tarafta kalan dizin görülmesi göğüs derinliğinin iyi olduğunun işaretidir.Böylece akciğerin hacmi ve kapasitesi artar ve buda Kangalın daha uzun mesafe koşmasını sağlar.Boynun sırt omurlarına bağlandığı yerde cidago adı verilen hafif bir yükseklik vardır.Cidagodan başlayan sırt çizgisi çok zarif eğimle bel çizgisiyle birleşir.Sağrı çizgisi hafif yukarı doğru çıkarak cidago yüksekliğine yakın bir seviyede hafif bir eğim yapar ve kuyruk sokumuna ulaşır.Göğüsün alt çizgisi ön bacaklar arasından yere paralel ve düz bir şekilde devam eder;son kaburgaya yaklaşırken çok hafif bir eğimle yukarıya doğru yönelir.Karın bölgesinin başladığı noktadan itibaren daha dik bir şekilde yukarı doğru devam eder ve arka bacakla 85–90 derecelik bir açıyla birleşir.Ön bacaklar sağlam yapılı ve birbirine paralel olup yere dik olarak inerler.Ön bacağın üst kol kemiği ile kürek kemiğinin birleştiği açı;ön bacakların hareketliliği ile göğüs kafesinin esnekliğini artırarak hayvanın hızlı koşmasını ve çabuk yorulmamasını sağlar.Bu açının ideal ölçüsü –tazılarda olduğu gibi –60–70 derecedir.İyi bir Kangal daki açı buna yakındır.
Ön bilekler arka bileklerden daha kalındır.Çok az öne doğru açılarak pençe ile birleşirler.Pençeler büyüktür ve yere sağlam basar.Kangallarda parmakların arasının ,sıkı olan kedi pençesine benzer olanı makbuldür.Tırnaklar kısa ve pençe rengine yakın renkteolmalıdır.Arka bacaklar güçlü kaslardan oluşur.Hafif dışbükeydir.Arka incik öne göre daha uzun ve incedir.İçe doğru eğimi daha fazladır ve büyük pençelerle sağlam bir şekilde yere basar.Kuyruk kalın olup uca doğru incelir.Uzunluğu aşağıya doğru sarkık durumdayken dirsek seviyesindedir ve genelde ucu kıvrıktır.Yukarı kalktığında sağrı kıvrımlar oluşturur.Kuyruk kıvrımları Kangalın bir simgesi olarak kabul edilmekle birlikte tırpan şeklindeki kuyruk yapısı da görülebilir.