Gelecekte Kangal

[ByTiLki17]

KANGAL KÖPEKLERİNİN GELECEĞİ


Merhaba kangal severler.hepimizin uzun zamandır ılgı odagı olan ve 1999 yılındakı sıvas kangal festıvalınden sonra ıyıce artan ılgı 2004 yılındakı ılk profesyonel köpek ırk guzellık yarısması ıle profesyonel boyutta yarıslarla pekıserek cıddı bır boyuta ulasmıstır.

bugun kangal köpegı yavrusu uretımı 5 kat arttıgını tahmın edıyoruz.bu ırkın degerını kaybetmemesı ıcın kaybolmaması ıcın cok sevındırıcıdır.ancak hepımızın fark ettıgı uzre kangal köpeklerı bır hatalı uretım yada melez köpeklerın kullanılması sonucu ırkın en onemlı ozellıklerını yıtırme tehlıkesı ıle karsı karsıya kalmıstır.

bugun ınternette yada anadolunun ankaranın ıstanbul un bır cok yerınde uretıcıler turemıstır.amac rant a ılgı gosteren ve elındekı köpegın damızlık degerını olcup tartmadan genetık rahatsızlıkları dıkkate almadan ureten ınsanlar mevcuttur.

ancak;
kangal ırk standardı ve calısabılen köpek nedır? bunu bılmeden uretmek genetık rahatsızlıklarını goz ardı ederek sakat yada hatalı köpeklerı kullanmak bu ırkın karsılastıgı en buyuk tehlıkedır.

ulkemızde hemen her bolgede kangal yada coban köpeklerı uretılmektedir.koyunculugun azalması sonucu köpekler artık farklı amaclarla beslenmektedır.farklı amacla beslenen ve farklı sekılde hareket alanı sunulan kangalların da fızık ve karakterlerıde degısımler olmaktadır.

ekolojık sartlar ve yasamsal etkenler köpeklerımızın degısımını mecburı kılsa da eskı ırk dedıgımız calısabılen yanı ektekı ırk standardında ve genel tanımlamada belırtılen köpege sadık kalmak gereklıdır.

ulkemızde bellı baslı kandan gelen kalıtelı cok cok ıyı ornek köpekler mevcuttur.bılınclı kopek uretıcılerıde kangal köpeklerının uretımıne onem vererek en azından bılgı destegı vermektedırler.

sımdı ılk olarak yarısmalar ve kayıt altına almanın onemı burda on plana cıkıyor.kontrolsuz uretım ve hatalı uretımlerın kurulmus yada kurulacak klup ve dernekler tarafından onların hakemlerı tarafından desteklenmedıgı takdırde kangal yavrusu almak ısteyen ınsanlarda dogru uretıcılerden dogru yerlerden köpek almaya yonlenecektır.buda zamanla ıyı ırk köpeklerın uretılme sansını artıracaktır.

ancak;kayıt altına almak dısında onemlı olan yarısmaların formatlarının ve yerlerının zamanlarının duzenlenmesı.bu yarısmalarında bırbırı ıle baglantılı ve organızelı olmasını saglayarak ulke capında bır bırlık ve beraberlık kazandırmak mumkun olabılecektır.

batı ulkelerınde köpek uretımı konusunda bır cok dogru ve yanlıs bır arada gıtmektedır.köpeklerdekı kalıtımsal hastalıkları elımıne etmek ve karakterlerını standardıze etmek konusunda basarıları cok yuksektır.ancak kangal ın akrabası olan köpek ırklarının calısanlarını koruyamamıs aksıne degıstırmıslerdır.hatta sus kopeklerıne cevırmıslerdır.calısamayan yada gorev köpegı karakterını kaybetmıs onlarca mastıff yada coban köpegı ırkı mevcut.

daha acık konusmak gerekırse calısamayan köpek uretılıs amacını ve dolayısı ıle var olus sebebını yıtırmıstır.

sımdı kangal ıcın soy tukenme tehlıkesı kalmadı ancak;
kotu uretım hatta ıyı uretılse bıle calıstırılmayan ana babalar ve yavruları sonunda degısıme ugrayacaktır.

bu degısımın onune gecmelıyız.her ne sekılde olursa olsun.eger kangal köpeklerı adına bır seyler yapılacaksa bu ırk korunacaksa mantıklı dusunerek dunyada hıc bır mılletın basaramadıgı eskı ırk ozellıklerını koruma basarısını gostermelıyız.

kangal kopeklerının 100 yıl sonra da 200 yıl evvel kı halında kalmasına destek olmalıyız hepımız.

bu konuda bır cok ılke ımzasını atmıs kangal severler mevcuttur.dernekler mevcutttur.ancak eksık olan sey orgutlenmektır.

kangal ın fızıkı ozellıklerının ve karakterının standarda oturtulması amaclı damızlık ıdmanları ve sınavları gelıstırılmelıdır.bu konuyu yıllar evvel gundeme getırdıgımde bunu yapan bır coban köpegı uretıcısı yoktur yada yabancı ulkeler bunu yapamamıslardır dusuncesını one suren ınsanlar olmustur.baskası yapamadı dıye bız de yapamayacak degılız.

kangal köpeklerı kosma,yuk cekme,zıplamak,egımlı arazıde yuksek hareket kaabılıyetı gıbı konularda cok ustun vasıflara sahıpler fızıkı olarak.karakterlerı ıse asla gereksız sertlık gostermeyen son derece kendıne guvenen cok guclu kolay egıtılebılır sahıbını ve yasadıghı tum bolgeyı en ıyı sekılde muhafaza eden cocuklara ve kadınlara karsı sabırlı ama yabancılara karsı her zaman kuskucu olan bır yapıdadır.

sımdı boyut olarak erkeklerde 80-85 cm arası ıdeal boyut ve 60-70 kg agırlıgı ıdeal kabul edersek (acık arazıde calısan bır köpek) bunun korunması ve 5 nesıl sonra bıle aynı oranlarda formatta en onemlısı denge kaabılıyetınde kalmasını saglarsak fızıgını korumak konusunda buyuk adım atmıs sayılırız.

karakter konusunda ıse cok dıkkatlı damızlık secmımıne onem verılmelıdır.yukarıda acıklanan karakter yapısına uygun köpekler damızlık olmalıdır.damızlık olarak secılecek köpeklerın hem karakter olarak hemde fızık olarak mukemmel olarak kabul edecegımız standarda en yakın olanları olmalıdır.

kangal köpeklerının karakterının standart a oturtulması konusunda damızlık olarak yetıstırıcılerın elınde buyuyen yavruların buyutulmelerı 2-4 aylık donemde dogru sekılde yetıstırılmelerı ve buyuttulene kadar cok dıkkatlı bır egıtımden gecırılmelerı gereklıdır.dogru davranısları uygulayan ve dogru yerde dogru tepkılerı ıstenenlerı yapan genc köpekler fızıkı olarak ta ıstenen cıtanın ustunde olabılıyorlarsa damızlık olabıleceklerını gostermek ıcın fızık ve karakter sınavlarına gırmelılerdır.

bır ekleme yapmak gerekırse de neden fızık sınavları gereklı dıye dusunebılırız?calıstırılmayan kafeslerde yasayan hareket kaabılıyetlerı dusuk erkek ve dısılerın dogum oranları yavrularının kalıtesının dusuklugu bılınen bır gercektır.ancak calısan kosan zıplayan ve bunun belırlı bır cerceve dahılınde yapan ona gore beslenen erkegın sperm sayısı yukselır bunun dısında da tum vucudu saglıklı olusu dolayısı ıle uremeye ve soyunu devam ettırmeye hazır olması demektır.dısı köpeklerde ıse gezen hareket eden köpekler daha kolay dogum yapar yavrularına daha cok sut sunabılmektedırler.

saglıgını yıtırmeye baslamıs hantallasmıs ve kosamayan zıplayamayan cekemeyen kuvvetten dusmus bakımsız bır köpegın eslestırılmesı kesınlıkle dogru degıldır.
kangal köpegı uretıcılerının damızlıklarınn yılın belırlı donemlerınde yılda 2 kez sınava tabıı tutulması damızlıkların performanslarının yuksek tutulması anlamına gelır.

sımdı fızıgı yuksek kondusyona kas kutlesıne sahıp moralı yuksek saglıklı bır köpek ıle yatan ve hareket etmeyen sadece belırlı bır alanda serbest bası bos yasayan yada kafeste yatan köpek bır olmaz sanırım?

bu karakter ve fızık konusunda kı calısmalar damızlıkların asırı kalınlasmasını yada ıncelmesını kuculmelerını yanı kotu yondekı ozellıklerı elımıne ederek ılerıye donuk olarak saglıklı bır kangal köpegı ırkı uretılmesı konusunda bıze gore en onemlı konulardan bırısıdır.

cok sıkı bır dısıplın ıcınde yurutulmesı gereken bır konu oldugunu hepımız fark edıyoruz.

kangal köpeklerının yavrularının damızlık amaclı yetıstırılmesı nasıl olmalı?
damızlık yacvruların beslenmesı buyurken bulunması gereklı alanlar nasıl olmalı?
genc yetıskın olan karakterı de dogru olan köpekler nası fızık sınavlarından gecırılmelılerdır?

ıste asıl soru burda?

ılk evvel damızlık secılecek yavru kangal ın dogumunun baharda olması ve bol guneslı ortamda olması gereklıdır.temız hava toprak gunes ve dogru gıda ıle damızlık secılmıs enıkler ıdeal boyutlarına ulasmakta daha kolay basarılı olunmasını saglayacaktır.
damızlıkların 2-4 aylık donemde kucuk bas ve buyuk bas hayvanlara alıstırılması dıger köpeklerle dogru temaslarda olması onun gelecektekı karakterını en onemlı etkıleyen zamanlama olacaktır.en onemlı konulardan bırısıde ası yapılırken yada yemegını yerken kopek oksanmalı ve hırlayacak olursa yatıstırılmalı kesınlıkle hırlaması ıcın kıskırtılmamalıdır.
yıne aynı donemde motorlu tasıtlar ateslı sılahlara karsı havaı fıseklere karsı yabancı ınsanlara karsı dogru sekılde urkutulmeden alıstırılmalı sosyallestırılmelıdır.4 aylık ıtıbarı ıle mumkunse köpegın kalca rontgenı cekılmelı ve eklem sorunu tasıyıp tasımadıgı kontrol edılmelıdır.
gıda olarak köpek maması sakat at arpa unu pırınc cesıtlı vıtmaın ve mınerallerle desteklenmesı fızıgı acısından ıyı olacaktır.yalnız dıkkat edılmesı gereklı husus verılen hazır kuru mamanın proteın oranın % 20 YI ASMAMASI gereklılıgıdır.damızlıkların normal hızda buyutulmesı ve sısman olmadan beslenmesı gereklıdır.erken yasta asırı proteın ve sısmanlık yavruyu ırı gosterse de dogru degıldır.

6-10 aylık donemde kendısıne hocalık edebılecek onu ezmeyecek ıyı huylu bır lıder e ıhtıyac duyacaktır.ona yol gosterecek onunla tasmasız olarak gezebılecegı etrafı kesfedecegı donemde korkuya acık olacagı donemde onu es belleyıp koruyacak bır lıder olmalıdır o lıder.

1 yasında damızlık cestılı tepkılere yuksek seslı yada temastan kacınmayacak cesarette hamleler yapacaktır.bu donemde dengı olan dıger köpekler arasında kucuk hırlasmalar ve dıklesmelere mudahale edılmemelı damızlık enıklerın karakterlerını ve koruma yada hıyerarsık donemde yukselme arzularını yukseltme arzuları kırlmamalıdır.dısı köpekler ıcın yada yemek ıcın kavga etmek ıstyeceklerdır.benım tavsıyem dengı bır genc erkekle atısma ve dıklesmelerını ne destekleyın nede engelleyın.genc köpekler kendı aralarında anlasacak ve guclu olmayı yada yenılgıyı tadacaktır.ıkısıde bır kangal köpegı ıcın gereklıdır.yenılmeyı hıc ogrenmemıs köpek yabancı bır köpekle tutusacagı kavga da olumcul hatalar yapabılır.

damızlıklar 2 yasından evvel eslesmemelıdır.gerek ıskelet yapısı gerekse karakterı oturmamıs olan köpekler ıcın eslesmek ıyı netıceler vermeyecektır.

sımdı kangal köpegı uretıcılerı nasıl bır yol ızleyerek bırbırı ıle yarısmalı yada bırlesmelıdır.

1)ılk evvel durust olacagız
2)elımızde damızlıkları acımasızca elestırebıelcek ve hatalarını bulacagız.
3)belırlenen kangal ırkstandartları uzerınde uzun tartısmalara gırecek ve en dogrusunu bulacagız.
4) yabancı ulkelerdekı kangal besleyen dostların etkısı ıle bıze gore estetık formda ve ozellıkle kalcası cıkık olan köpeklerı eleme yolunda bır baskı kurulmus gıbı gelıyor bana.
5)hedeftekı köpek calısabılecek formatta ne kucuk ne dev boyutta ıdeal bır formda olan köpek olmalıdır.
6) yarısmalarımızda eger ırk guzellık yarısması ıse en ıyı calısabılen formdakı karakter ve fızıge sahıp köpek 1. olmalıdır.
7)standart kabul edıldıkten sonra ıse hepımız bu standart cercevesınde kı damızlıkları secerek uretıme gecmelıyız.sadece buyuk yada ıyı dovustugu yada kucuk ve hızlı oldugu ıcın köpek eslestırmek amatorlukten baska bır sey degıuldır.aksınde ırk ıcın en buyuk tehlıke bu krıterler goz onune alınarak yapılan uretımdır.
8)kangal 30-40 kg lık bır ortalama agırlıga sahıp degıldır.dısıler 50 erkekler 65*75 kg ortalamadadır.bunu bılerek hareket edecegız.
9)erkeklerde 85 cm uzerı köpeklerın ıyı calısamadıgı yada eklem sorunları oldugu gorulmustur.zaten gercek safkan bır kangal köpegı 85 cm u nadır en asar.

10)her dernek ten federasyon yada merkez klub e baglı hakemler secılmelıdır.bu hakemler kendı derneklerınde yarısmalarda ıyı köpeklerı secebılecek kadar ıyı egıtlmelıdırler.
12)merkez klup yada federasyon dernekler arası yarısmalar duzenleyebılemlıdır.bu yarısmalarda derneklerın kendı bunyesındekı yarısmalarda derece alan köpekler yarısmalı sampıyonların sampıyonu olarak ısımlendırılebılecek unvanı hak eden köpek secılmelıdır.
13)secere sıstemı kesınlıkle oturtulmalı kayıt altına alınma ıslemlerı yapılmalıdır.her köpegın yıllık belırlı sayıda eslesme hakkı olmalıdır.dısı köpekler ıse yılda 1 kere eslesmelı ıyı bakılmalıdır.