Kangal yetiştiriciliğinde, üzerinde en çok tartışılan bir konudur. Kangal Köpeği'nde renk bozdur. Fakat bu boz renk varyasyon (çeşitlilik) gösterir. Kirli beyazdan, krem, sarı, boz, toprak rengi ve kızıl kahve rengine kadar, bütün ara tonlar görülebilir.
Saf Boz Kangal Köpeği'nde beyaz ve siyah ile siyahın tonları görülmez. Eğer beyaz görülürse, o köpeğin genetik yapısında Akbaş kanı, siyahın tonları görülürse, Karayaka kanı var demektir. Mesela sığırlarda olduğu gibi, Kangal Köpeği'nde, köy yerlerinde sadece renk baz alınarak saf yetiştirme yapılmadığından, renk bu denli çeşitlidir. Köy yerlerinde renge pek dikkat edilmez. Önemli olan köpeğin keskinliği, sadakati ve sürüyü veya evi ve ahalisini korumasıdır.
Köy içinde Akbaş ile Boz Kangal veya, Boz Kangal ile Karayaka veya, Karayaka ile Akbaş serbestçe çiftleşebilmektedir. Kaldı ki bir çok yetiştirici, bu tip Kangal melezlerinin daha iyi vasıflı köpek oldukları konusunda hem fikirdirler. Bunu genetik olarak "Heterozislik" yani "Üstün Dominanslık" ile açıklamak mümkündür.
Herhangi bir köpek ırklarını tanıtan kitaba göz atıldığında, bir çok ırkın özellikleri açıklanır. Köpek ırklarının "rengi" kısmına bakıldığında, şu ibare rahatlıkla görülebilir: "Her rengi mevcuttur". Bu yüzden, Kangal Köpeği'nde post renginin üstüne fazlaca düşmemek gerekir. Boz Kangal, Akbaş veya Karayaka. Nihayetinde bunların üçü de ayrı birer mücevherdir.
Pekala, Boz Kangal içinde, rengin kirli beyazdan, sarı, boz, toprağa kadar, bütün ara tonlarının görülmesine ne demelidir? Boz Kangal veya Karayaka fark etmez, rengin bu denli çeşitli olmasında bazı faktörlerin rolü vardır:
1-Şu anda, Kangal Köpeği'nde post rengi için, ana lokuslarda kaç tane allel olduğu ve bu alleller arasında, eklemeli, dominans ve epistasi bakımından ilişkiler bilinmemektedir. Ayrıca, bir çok hayvanda post rengini belirleyen genleri, diğer değiştirici (modifiye edici) etkiye sahip bazı genler etkilemektedir. Bu tip değiştirici (modifiye) etkiye sahip genler, hayvan topluluğu (populasyon) içinde çeşitliliğe (varyasyona) sebep olurlar.
Konuya yabancı olanlar için biraz karışık olan bu meseleye bir misal verilebilir. Mesela sığırlarda da kıl rengi çok çeşitlidir. Sığırlarda kıl örtüsünün rengini ve desenini, en azından 9 adet ana lokusun etkilediği düşünülmektedir. Bunlardan 4 tanesinin her biri, en azından 3 adet allele sahiptir. Birde bunun üstüne, değiştirici (modifiye) etkiye sahip genlerin devreye girdiğini düşünürsek, sığırlarda yüzlerce çeşit renk tonunun olacağı açıktır. Gerçekten de durum böyledir ve sığırlarda yüzlerce çeşit renk ve renk tonu vardır. İşte Kangal Köpeği ve diğer köpek ırklarında da buna benzer bir durum mevcuttur.
Alman Çoban Köpeği, kısa tüylü ve kahve-siyah renklidir. Ama nadir olsa da, bazen uzun tüylü ve bembeyaz renkli Alman Çoban Köpeği yavruları doğabilmektedir. Boxer ırkında da, aynı şekilde arada sırada beyaz yavrular çıkar. Bunlar hiç istenmezler ve ırkı bozmasın diye hemen imha edilirler. Çünkü her ırkta da beyaz renk resesiftir. Yapılacak seleksiyon çalışmaları ile beyaz rengin oranı düşürülebilir. Ama populasyondan asla elemine edilemezler. Çünkü sürekli heterozigot durumda kendini gizleyerek, gelecek nesillere taşınacaktır.
2-Allel olan genler arasında; Dominant, Entermediyer, Pleitropism, Penetrance (Geçiş kabiliyeti) ve Expressivity (Görüntü derecesi) gibi bir çok etki söz konusudur.
3-Allel olmayan genler arasında ise; Komşu genler (Pozisyon etkisi), Tek cinsiyette etkili olan genler, Etkileri cinsiyetle değişen genler, Önleyici gen etkisi, Tamamlayıcı gen etkisi, Epistatik etki, Çift genler ve Değiştirici etki (Modifiye etkisi) gibi bir çok gen etkisinden söz edilir.
Kangal Köpeği post rengi için, yukarıda sayılan bu etkilerden bir veya bir kaçı rol oynuyor olabilir. Bu konuları açıklaması, konuya yabancı olanlara sıkıcı geleceğinden, bu kadarla yetinilecektir. Belki talep olursa, ileride Kangal Köpeği ile ilgili yazacağım değir kitaplarda, daha detaylı anlatabilirim.